Branża gastronomiczna i przemysł nie mogłyby funkcjonować bez odpowiednio zorganizowanych dostaw oraz zaplecza magazynowego. Jak zabezpieczyć produkty przed utratą właściwości odżywczych, smakowych, zapachowych lub leczniczych? W tym celu stworzono łańcuchy chłodnicze. Czym one są i na czym polegają? Odpowiadamy.
Co to jest łańcuch chłodniczy dostaw?
Pod pojęciem łańcucha chłodniczego kryją się systemy zapewniające optymalne warunki cieplne we wszystkich ogniwach obrotu. Prawidłowy ciąg chłodniczy obejmuje więc chłodzenie produktu zarówno na etapie wstępnej obróbki, jak i w trakcie transportu, dalszego przetwarzania oraz spożycia.
Definicję łańcucha chłodniczego można znaleźć w Ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Jak wynika z treści tego aktu, łańcuch chłodniczy to:
- wszelkie środki techniczne i rozwiązania organizacyjne, mające na celu utrzymanie i monitorowanie warunków przechowywania, transportu i dystrybucji produktów immunologicznych – warunki te muszą odpowiadać zaleceniom wytwórcy.
Jak wygląda łańcuch chłodniczy żywności?
Łańcuch chłodniczy żywności, jak wskazuje jego nazwa, ma na celu zachowanie właściwej temperatury produktów od momentu ich powstania aż po spożycie. Poszczególne etapy tego procesu wyglądają bardzo podobnie w przypadku mięsa, warzyw, owoców, wyrobów garmażeryjnych lub nabiału. Standardowy ciąg chłodniczy żywności składa się z kilku faz:
- chłodzenia wstępnego poprodukcyjnego (proces ten odbywa się u wytwórcy, w gospodarstwach rolnych i zakładach produkcyjnych),
- chłodzenia w chłodniach i magazynach zakładowych,
- transportu schłodzonych towarów do sklepów, hurtowni itd.,
- ekspozycji żywności,
- konsumpcji.
Na każdym ze wskazanych etapów żywność powinna być przechowywana w urządzeniach chłodniczych, umożliwiających zachowanie stabilnej temperatury produktów.
Znaczenie łańcucha chłodniczego leków i żywności
Łańcuch chłodniczy to praktyczne rozwiązanie, dzięki któremu przechowywanie lub przewożenie żywności i leków stały się proste oraz skuteczne. Ciąg chłodniczy pozwala bowiem zachować trwałość produktów. Odpowiednio magazynowane i dystrybuowane towary mają doskonały smak, walory zapachowe, kolor bądź właściwości lecznicze.
Co jest główną zaletą łańcuchów chłodniczych? T właśnie one eliminują problem namnażania się grzybów i bakterii gnilnych. W niskiej temperaturze, w chłodziarce lub zamrażarce, produkty pozostają świeże i pełnowartościowe. Termin ich przydatności odpowiada zaś założeniom producentów, którzy umieszczają na etykiecie stosowną informację o dacie ważności.
Czym skutkuje przerwania łańcucha chłodniczego?
Co może się stać w sytuacji, gdy zostanie przerwana ciągłość łańcucha chłodniczego? Niedostosowanie pomieszczeń, urządzeń chłodniczych lub pojazdów do wymagań producentów żywności bądź leków może mieć wiele negatywnych następstw, w tym:
- przyspieszone psucie się produktów,
- utratę właściwości leczniczych wyrobów farmaceutycznych i lekarstw,
- straty ekonomiczne – duże partie towaru trafiają do śmietnika.
Wskutek zaniedbań w kwestii ciągłości łańcucha chłodniczego firmy i marki tracą też swoje dobre imię! Niezadowoleni klienci wystawiają im nieprzychylne opinie, a to z kolei przekłada się na spadek sprzedaży.
Monitoring temperatury – niezbędny element łańcucha chłodniczego
Główną rolę w każdym łańcuchu chłodniczym odgrywają czujniki i rejestratory temperatury. To właśnie dzięki nim można utrzymać optymalne warunki w komorach chłodzenia. Mierniki ułatwiają też procesy kontrolne i ocenę, czy osiągany zakres temperaturowy urządzeń odpowiada wytycznym producenta żywności lub leków.
W chłodnictwie istnieją różne rodzaje czujników temperatury, projektowanych z myślą o standardach HACCP i łańcuchach chłodniczych. Są to na przykład:
- mierniki z termostatem, wbudowane w lodówki, zamrażarki i chłodziarki,
- przenośne sondy temperatury,
- bezprzewodowe rejestratory temperatury z oprogramowaniem na urządzenia mobilne.
Najnowocześniejsze systemy do pomiaru temperatury, stosowane w gastronomii, logistyce i przemyśle farmaceutycznym są wielofunkcyjne. Łączą one w sobie opcje pomiaru temperatur, wilgotności i oświetlenia. Umożliwiają archiwizację danych i wysyłkę automatycznych alertów SMS w momencie wykrycia awarii zasilania. Takie innowacyjne urządzenia pomiarowe sprawiają, że maleje ryzyko strat towaru w łańcuchu chłodniczym.